بخشی از مطلب
شرایط اقلیمی‌و
خصوصیات آبو هوایی
سلسله جبال البرز و زاگرس نواحی مرکزی ایران را از دریای خزر در شمال و جلگه بین النهرین در غرب جدا می‌کنند . کوههایی نیز به صورت منفرد در مرکز و شرق ایران وجود دارند از جمله کوه تفتان ، شیر کوه و ...
کوهستان‌های غربی که دامنه‌های غربی رشته کوههای فلات مرکزی ایران و سراسر کوههای زاگرس را در بر می‌گیرد از مناطق سردسیر کشور به شمار می‌آیند.
کلیات آب و هوایی این منطقه به شرح زیر می‌باشد :
• سرمای شدید در زمستان و هوای معتدل در تابستان
• اختلاف بسیار زیاد درجه حرارت هوا بین دمای شب وروز
• بارش برف سنگین
• رطوبت کم هوا
میانگین دمای هوا در گرم ترین ماه سال در این اقلیم بیش از 10 درجه سانتی گراد و متوسط دمای هوا در سردترین ماه سال کمتر از 3- درجه سانتی گراد می‌باشد.
نوسانات دمایی در طی شبانه روز نیز در نواحی کوهستانی بیشتر است . در این اقلیم دره‌ها در فصل تابستان بسیار گرم و در زمستان معتدل اند . مقدار تابش آفتاب در فصل تابستان در این منطقه زیاد و در زمستان بسیار کم است . زمستان‌ها طولانی ، سرد و سخت بوده و تا چند ماه از سال ، زمین پوشیده از یخ ، و بهار کوتاه مدت است و زمستان و تابستان را از هم جدا می‌کند. سرما از اوایل آذر ماه شروع می‌شود و کم و بیش تا اواخر فروردین ادامه می‌یابد . در سراسر این منطقه از آذربایجان گرفته تا استان فارس ، زمستان‌ها به شدت سرد می‌باشد.
در این نواحی ، میزان بارندگی در تابستان کم و در زمستان زیاد است و بیشتر به صورت ریزش برف می‌باشد . برف‌های پیاپی بیشتر قله‌ها را می‌پوشاند . در ارتفاعات بالای 3000 متر همواره برف وجود دارد و این کوهستان‌ها سرچشمه رودخانه‌ها و قنات‌ها در کشور محسوب می‌شوند.
بارش برف در نواحی شمال و شمال غربی منطقه بیش از نواحی جنوب غربی آن است . علی رغم بارندگی فراوان ، رطوبت در این اقلیم کم می‌باشد . همچنین سلسله جبال غربی همانند سدی مانع از نفوذ هوای مرطوب مدیترانه به داخل فلات ایران می‌شوند و رطوبت هوا را تنها در دامنه‌های خود نگاه می‌دارند . برخلاف نواحی شمال ایران و سواحل دریای خزر که غلظت هوا به دلیل پستی زمین و بارش زیاد است در اقلیم سرد ، این غلظت کمتر بوده و همین امر میزان استفاده از تهویه طبیعی هوا را کاهش می‌دهد.
فرم بنا
برودت بسیار زیاد هوا در بخش عمده‌‌‌ای از سال ، در نواحی سرد و کو هستانی باعث شده است تا حداکثر استفاده از تابش آفتاب ، بهره گیری از نوسان روزانه دما ، حفظ حرارتی و جلو گیری از باد سرد زمستانی در فضاهای مسکونی امری ضروری گردد . لذا فرم بنا در جهت مقابله با سرمای شدید طراحی و اجرا می‌شود . در ادامه ، به توضیح خصوصیات کلی فرم بنا در این اقلیم خواهیم پرداخت.
1. ساختمان‌های درون گرا با حیاط مرکزی
بناهای سنتی در اقلیم سرد مانند نواحی مرکزی فلات ایران دارای حیاط مرکزی بوده و سایر قسمت‌ها دورتادور این حیاط چیده می‌شوند . اتاق‌های واقع در سمت شمال حیاط بزرگتر از سایر قسمت‌ها و تالار یا اتاق اصلی نشیمن خانه نیز در این سمت حیاط واقع شده است تا از تابش مستقیم و حرارت آفتاب در فصل سرد زمستان استفاده کنند . جبهه جنوبی ساختمان به دلیل کوتاه و معتدل بودن فصل تابستان کمتر به کار گرفته می‌شود . لذا اتاق‌های جنوبی و اتاق‌های شرقی و غربی – در صورت وجود – به عنوان انباری یا فضاهای خدماتی همچون اتاق خدمه یا سرویس‌های بهداشتی کاربرد دارند.
برخلاف مناطق معتدل و مرطوب سواحل جنوبی دریای خزر ، خانه‌های این مناطق ، اغلب دارای زیر زمینی با سقف کوتاه در پائین زمستان نشین هستند که به علت خنکی هوای آن ، در تابستان برای سکونت و آسایش ساکنان خانه به کار می‌رود.
2. استفاده از ایوان و حیاط کوچک در بنا
از آنجایی که در بیشتر روزهای سال در مناطق کوهستانی سرد ویا بسیار سرد است اکثر فعالیت‌های روزمره در اتاق‌ها انجام می‌پذیرد . لذا ابعاد حیاط‌ها در این مناطق قدری کوچکتر از نواحی فلات مرکزی ایران است.
ساختمان‌ها در این اقلیم دارای ایوان اند ولی عمق آنها نسبت به ایوان‌های مناطق جنوبی کشور به مراتب کمتر می‌باشد و همانند ایوان‌های منطقه خزر ، کاربرد نشیمن ندارند و صرفا جهت حفظ ورودی‌ها‌ی بنا از برف و باران استفاده می‌شوند.
نکته دیگر پائین بودن کف حیاط بناهای اقلیم سرد به اندازه 1 تا 1.5 متر از سطح پیاده روهااست تا بتوان آب جاری در نهر‌ها و جویها را بر باغچه حیاط یا آب انبار واقع در زیر زمین سوار نمود و از سوی دیگر ، زمین مانند عایق حرارتی اطراف بنا را احاطه کرده ، مانع از تبادل حرارتی بین بنا و محیط پیرامون آن و باعث حفظ حرارت درون ساختمان می‌شود.
3. پلان ، فرم بنا و نحوه قرار گیری آن
در حوزه اقلیمی‌سرد و کوهستانی ، بناها دارای پلان و بافت متراکم می‌باشند . فرم بنا باید به گونه‌‌‌ای باشد که سطح تماس آن را با سرمای خارج کمتر نماید تا حرارت کمتری از درون به بیرون انتقال یابد . لذا از احجامی‌نظیر مکعب یا مکعب مستطیل استفاده می‌نمایند تا نسبت سطح خارجی بنا به حجم داخلی آن کاهش یابد و آن را در حداقل ممکن نگه دارد.
ساختمان‌ها بین 20 درجه به طرف غرب و 45 درجه به سمت شرق و در سایه باد یکدیگر و خارج از سایه آفتاب هم ، در محور شمالی – جنوبی مستقر می‌شوند.
4. بازشوهای کوچک
در این مناطق برای جلو گیری از تبادل حرارتی بین داخل و خارج بنا از بازشوهای کوچک و به تعداد کم استفاده می‌کنند . در صورت بزرگ بودن پنجره‌ها ، استفاده از سایبان الزامی‌است . بازشوها در ضلع جنوبی برای استفاده هر چه بیشتر از تابش آفتاب ، بزرگتر و کشیده تر انتخاب می‌شوند . همچنین از استقرار بازشوها در جهت بادهای سرد باید اجتناب نمود . پنجره‌های دو جداره نیز برای رساندن تبادل حرارتی به حداقل ممکن مناسب ترند . در ضمن به منظور جلوگیری از ایجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلی به خارج ساختمان ، میزان تعویض هوای هوای داخل وتهویه طبیعی را باید به حداقل ممکن رساند.
در مقایسه با اقلیم گرم و خشک ابعاد بازشوها در این حوزه اقلیمی‌برای استفاده از انرژی حرارتی حاصل از تابش آفتاب افزایش یافته است.
5. بام‌های مسطح
ابن یه سنتی در کوهپایه‌های شمالی سلسله کوههای البرز دارای بام‌های شیب دار و در مناطق کوهستانی غالبا مسطح هستند.
بام‌های شیب دار در صورت مناسب بودن پوشش آن به مراتب از بام‌های مسطح بهترند چرا که آب باران را به سهولت از روی بام دور می‌کنند . ولی در صورت کاهگلی بودن پوشش بام ، قدرت آن در برابر رطوبت و باران و به ویژه برف بسیار تضعیف خواهد شد . چرا که آب ناشی از ذوب تدریجی برف وارد سقف کاهگل می‌گردد و بنا مرطوب و نم دار می‌گردد . به همین دلیل به محض بارش برف ، آن را از روی چنین بامی‌پارو می‌کنند و با غلتکی سنگی و کوچک ، بام را دوباره غلتک می‌کشند تا پوشش کاهگلی آن مجددا متراکم و سوراخ‌های ایجاد شده در اثر نفوذ آب مسدود گردند.
انتخاب بام‌های مسطح در اقلیم سرد مشکلی ایجاد نمی‌نماید چرا که با نگهداری برف بر روی بام ازآن به عنوان عایق حرارتی در مقابل سرمای زیاد هوای خارج که چندین درجه کمتر از درجه حرارت برف است استفاده می‌شود و همچنین فضای زیر اسکلت خرپا که کاربرد انباری دارد ، عایق مناسبی بین فضای داخل و خارج بنا خواهد بود . لذا دو جداره بودن سقف بنا در این اقلیم برای حفظ گرمای بنا حائز اهمیت است.
پاورپوینت اقلیم سرد و کوهستانی
فهرست مطالب
شرایط اقلیم سرد
جهت گیری بناها در اقلیم سرد
بافت شهری و روستایی
ساخت شهر با بافت فشرده
محل استقرار بنا
فرم بنا
پوشش بام در اقلیم سرد:
استفاده از سقف تیر پوش بدون دست انداز
ماسوله
فرم بنا
چیدمان اتاق‌ها در حیاط مرکزی
برش یک خانه روستایی در منطقه کوهستان
مصالح مورد استفاده:
انتخاب مصالح مناسب
معماری کند
معابر و گذرها در اقلیم سرد :
انتخاب مصالح ساختمانی
معابر
پوشش سطح بنا :
رنگ مناسب
ماسوله
پنجره‌ها و باز شو‌ها روبه جنوب هستند
سطوح بازشوها
تراکم بافت
توجه معماران سنتی به شرایط زیست محیطی
شکل گیری شرایط اسایش انسان
مدل زیست اقلیمی‌اولگی
مدل زیست اقلیمی‌گیونی
مدل ماهانی
مدل اوانز
جمع بندی و ارائه پیشنهادات
نصب سایه بان
جهت استقرارآن شکل ساختمان
هشتی
استفاده از هشتی یا دیواربادشکن در قسمت ورودی ساختمان
ویژگیهای اقلیم ,شرایط اقلیمی,خصوصیات ,آب و هوایی ,شرایط اقلیم سرد ,جهت گیری بناها , در اقلیم سرد ,بافت شهری و روستایی ,ساخت شهر با بافت فشرده ,محل استقرار بنا ,فرم بنا ,پوشش بام در اقلیم سرد: ,استفاده از سقف تیر پوش بدون دست انداز ,ماسوله ,فرم بنا ,چیدمان اتاق‌ها در حیاط مرکزی ,برش یک خانه روستای,